Achtergrondartikel – Referendumverzoek en Zorgen om LEAD
INSPRAAK VOOR ALLE LEIDENAREN OVER HUN SKYLINE
Niet alle Leidenaren zitten te wachten op de komst van drie extreem hoge woontorens die volgens een Rotterdamse projectontwikkelaar als landmark van hun stad moeten gaan dienen. Een van hen, Nick Smit, nam onder het mom “Voor inspraak van alle Leidenaren over hun skyline” het initiatief voor een referendum over het omstreden bouwproject LEAD. Het referendumverzoek gaat van maandag 15 april tot zondag 26 mei de tweede fase in. Eerder werden huis aan huis en op de markt ruim 950 handtekeningen opgehaald middels ouderwetse intekenlijsten. Nu moeten er binnen zes weken maar liefst 5000 worden opgehaald. Ook mensen die al eerder tekenden, moeten dit opnieuw doen. De teller staat weer op nul. “Gelukkig kan stemmen nu ook gewoon online en vanuit huis, met DigiD. Dat is wel zo makkelijk”, aldus Smit. In de stad zijn hiernaast meerdere stemlocaties geopend, waar men bijna dagelijks terecht kan, zoals: het stadhuis, bibliotheken en een zwembad. Download hier: de flyer van StopLEAD/Zorgen om LEAD met meer informatie over hoe u het referendum kunt steunen.
VOOR BOUWEN, MAAR LEAD NIET
De locatie die men voor het nieuwbouwcomplex op het oog heeft (het verouderde KPN-Monutaterrein aan de Willem de Zwijgerlaan in Leiden-Noord) is zeer geschikt om op te bouwen. Daarover is bijna iedereen het eens, zelfs de tegenstanders van LEAD. “Wij zijn niet tegen bouwen op die plek, we zijn zelfs niet tegen hoogbouw. Ook wij zien de potentie van dat stukje grond en begrijpen de noodzaak van woningbouw in Leiden. Maar zoals LEAD willen we het hier niet.” legt initiatiefnemer van het referendum Nick Smit uit. Op Twitter maakt hij duidelijk waarom niet onder de naam #Stoplead.
ONLEIDS EN IN STRIJD MET BELEID EN NORMEN
Wat zijn nu precies de bezwaren? LEAD levert toch veel nieuwe woningen op voor de populaire stad, die kampt met woningtekort?
Het prestigieuze project is volgens velen on-Leids, te hoog, te massaal en levert te veel verkeers- en parkeerdruk in de omliggende wijken op. Er zijn grote zorgen om de impact op de omliggende wijken en de precedentwerking voor Leiden als geheel. Lees hier: de resultaten van de recente wijkenquête over LEAD.
Het plan is in strijd met het Wijkontwikkelingsplan (WOP) van het gebied, daar wist het Voorzittersoverleg Leiden-Noord (VOLN) het nieuwe college nogal onverwacht aan te herinneren. Een integrale, nieuwe visie voor het gebied ontbreekt en de Omgevingsvisie is nog niet opgesteld. Uitgangspunt van het WOP is juist het voorkomen van losstaande bouwprojecten, die niet onderbouwd zijn door een gedegen wijkanalyse en gezamenlijke uitgestippelde koers. Wijkverenigingen zijn echter totaal niet betrokken bij het traject rondom LEAD. Lees hier: het advies van het VOLN over het plan LEAD.
Gemeentegrond moet voor de plannen worden verkocht (is inmiddels voor de projectontwikkelaar RED Company gereserveerd), het bestemmingsplan moet ervoor worden aangepast en de geldende Hoogbouwvisie wordt ruimschoots overschreden (met maar liefst 45 meter). Sommige mensen vrezen dat van deze nogal rigoureuze aanpak een precedentwerking uitgaat. Dit kan in de toekomst op allerlei plekken in de stad ook gebeuren als de gemeente zo gemakkelijk afwijkt van haar eigen regelgeving. Er is vaker felle weerstand tegen de aangekondigde komst van “ hoogteaccenten” in de stad ontstaan, denk aan de (afgeblazen) ideeën voor een toren in het wijkpark van de Merenwijk, de “Toekantoren” nabij de Mors/Stevenshof en hoogbouw aan de Churchilllaan. Lees hier: Verslag stadsgesprek – De groeiende stad. Stadstedenbouwkundige van de gemeente Leiden, Hilde Blank, heeft tijdens deze bijeenkomst uitgelegd dat er voor stedelijke verdichting meer mogelijk is dan hoogbouw en dat onderzoek heeft aangetoond dat er “wel 50 mogelijkheden zijn om woningen erbij te bouwen” in Leiden.
VERKEER EN PARKEER
De huidige parkeernormen worden voor LEAD drastisch ingeperkt. Als het aan de ontwikkelaar ligt, komen er straks relatief weinig parkeerplaatsen onder de torens. De gemeente past haar beleid zelfs vroegtijdig op deze visie aan, nog vooruitlopend op de nieuwe Mobiliteitsnota. Er zal worden uitgegaan van een lagere parkeernorm, bewoners van de LEAD woontorens krijgen waarschijnlijk geen parkeervergunning en de venstertijden en tarieven voor het betaald parkeren gaan mogelijk omhoog. Het lijkt een mooi streven om op die manier autogebruik te ontmoedigen en fiets- en ov-gebruik te stimuleren, maar buurtbewoners menen dat het idee onrealistisch is, in ieder geval op de korte termijn en voorzien een chaos in de buurt.
Een betere verkeersontsluiting die niet via de Schapenwei-Pasteurstraat door de autoluwe wijk Nieuw Leyden loopt is ook een terugkomend punt van aandacht. Het aantal verkeersbewegingen in de Schapenwei (waar ook een parkje en een speelpleintje aan liggen) zal enorm toenemen. Je moet ook de vervoersmiddelen van de visite, pakketdiensten, pizzakoeriers en bijvoorbeeld vuilnisophaalwagens niet vergeten. De hoeveelheid fijnstof in de lucht rond de drukke Willem de Zwijgerlaan is al hoog, laat staan na een verdubbeling van het aantal huishoudens in de wijk. Onderzoek heeft aangetoond dat de leefbaarheid van de wijk door het extra verkeer sterk achteruit gaat en wordt bestempeld met “matig”.
DUURZAAMHEID TER DISCUSSIE
De bezorgde bewoners verzamelden hun kanttekeningen in een alternatieve factsheet (download hier: FactSheet Zorgen om LEAD. Schaduw- en windhinder spelen ook een rol in de protesten; het is er volgens sommige omwonenden nu al een windhoek. In de eigen Verstedelingsnota van de gemeente staat genoteerd dat men moet waken voor een “stedelijke wand”, maar volgens menigeen begint het er toch al behoorlijk op te lijken. Bovendien is hoogbouw boven de 70 meter niet duurzaam; de Milieuraad adviseerde daarom onlangs niet voor niets aan de gemeente om terughoudend te zijn met zulke extreme hoogbouw. Lees hier: het advies van de Leidse Milieuraad.
Discussie was er in de afgelopen raadsvergaderingen over BENG-, VENG- en CHENG-normen. Vanaf januari 2020 moet alle woningbouw voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG), maar men wil bij LEAD liever nog een stap verder gaan. Het voorstel van de Partij voor de Dieren om voor groene sokkels van de torens te zorgen, haalde het echter net niet. De “groene balkons” en de nestkasten die de architect wil ophangen zijn op zich toe te juichen, maar worden toch niet helemaal serieus genomen door de bewonersgroep. Het zou slechts “decor” zijn. De belofte van de architect om een “hoogwaardig stadspark” aan te leggen rondom te torens wordt eveneens van tafel geveegd: “Wie gaat er nu recreëren pal naast de Leidse Ring? Bovendien is het er nu al groen.” Dat de polders eraan gaan als deze torens er niet komen vinden ze een “valse vergelijking”, want voor binnenstedelijk bouwen zijn genoeg alternatieven bekend. Lees hier: het verslag van een recente RAP bijeenkomst over de verstedelijkingsopgave van de Leidse regio
LEAD VOOR ALLEMAAL?
De vereiste sociale component is in het bouwplan LEAD opgenomen. Van de 580 te verrijzen woningen zal 25% een sociale huurwoning worden. Het merendeel van de appartementen (een mix van koop en huur) zal echter ‘stevig aan de prijs’ zijn, al noemt de ontwikkelaar dat ‘marktconform’. Richtprijs: een studio van 50 vierkante meter voor twee ton. In Leiden is vooral behoefte aan betaalbare eengezinswoningen, starterswoningen en studentenwoningen. Het valt te betwijfelen of LEAD daarin echt voorziet. Voor wie gebouwd wordt is ook de vraag: Leiden trekt immers steeds meer mensen uit de regio en uit Amsterdam aan.
Diverse politieke partijen hebben kritiek geuit op de soepele medewerking van het college aan ontwikkelaar RED Company. “Wie is nu de baas in de stad?”, vroegen meerdere raadsleden uit de oppositie zich af. “De Leidse SP zal de betrokken burgers terzijde staan om er voor te zorgen dat hun belangen op de eerste plaats komen en niet die van projectontwikkelaars, beleggers en speculanten,” maakte fractievoorzitter Antoine Theeuwen bekend op de website van de partij.
Het georganiseerde participatietraject liet te wensen over. De daaraan deelnemende bewoners uit de omliggende wijken voelden zich niet gehoord, omdat zij niet konden praten over essentiële zaken als hoogte en omvang. Ook kwam er uiteindelijk geen goede oplossing voor ingebrachte knelpunten. Uit een wijkenquête werd ondertussen duidelijk dat de meeste respondenten de torens niet zien zitten. De uitkomsten werden aangeboden aan de gemeente. Die liet weten dat er zeker leerpunten te halen zijn uit de gang van zaken. Over het voorstel van D’66 om een skybar te realiseren in een van de torens hebben participanten echter al helemaal niet mee kunnen denken. “Een belachelijk idee, dat alleen maar extra verkeer aantrekt, voor meer overlast in de omgeving gaat zorgen en absoluut niets meer te maken heeft met de woningbouwopgave,” verzucht een van de bewoners van Zorgen om LEAD.
REFERENDUMVERZOEK
“De gemeente moet luisteren naar haar burgers en heeft dit verre van goed gedaan! Zij vallen nu terug op hun recht: een referendum. Kost een referendum geld? Ja. Is dit nodig? Ja. Het college had de burgers beter moeten laten inspreken en participeren, dan was dit niet nodig geweest. Omdat dit niet is gebeurd, is het goed dat de burgers aan de noodrem trekken, “ vindt Partij Sleutelstad.
Tot en met 26 mei kunnen inwoners van Leiden de steunverklaring ondertekenen voor het definitief referendumverzoek over de Nota van Uitgangspunten LEAD. De exacte vraag voor het eventuele referendum luidt: Bent u VOOR of TEGEN het raadsvoorstel Nota van Uitgangspunten LEAD over de stedelijke ontwikkeling aan de Willem de Zwijgerlaan in het gebied Nieuw Leyden? Maar in feite gaat dit proces natuurlijk over heel veel meer.
Voor- en tegenstanders van het project kunnen met hun DigiD online stemmen via de website: www.leiden.nl/referendumverzoeklead. Ook zijn er zeven plekken in de stad waar handtekeningen kunnen worden gezet. De gemeente heeft aangegeven de uitslag van het referendum zeer serieus mee te wegen in haar besluit.
MEER LEZEN?
Download hier: een overzicht van bronnen en publicaties over LEAD.
